Nierstenen zijn helaas een alledaags verschijnsel. Eén op de tien Amerikanen krijgt ooit in zijn leven te maken met een niersteen. Ze komen vaker voor in het zuiden van de Verenigde Staten, vandaar "The Stone Belt". Hoewel veel kleine steentjes waarschijnlijk niet worden herkend tijdens de passage, kunnen ze ondraaglijk worden als ze een paar millimeter groot zijn. Het is meestal een scherpe pijn onder de ribben op één of beide ruggen die uitstraalt naar de blaasstreek in de lies. Deze pijnen gaan vaak gepaard met misselijkheid en braken. Patiënten kunnen voortdurend bewegen om een comfortabele positie te vinden. De steen zit vast in een deel of ureter van de buisvormige structuur die van de blaas naar de nier loopt.
Pijnfactor
Een deel van de pijn kan worden veroorzaakt door een beperkte of geblokkeerde urinestroom. De urineleider trekt ook krachtig samen en probeert de steen te verplaatsen. De steen kan vaak de kwetsbare bekleding van de urineleider scheuren, waardoor er bloed in de urine sijpelt. Dit gaat door totdat de steen zich in de blaas verplaatst, of totdat een medische behandeling wordt gestart. Wat kan een arts doen om een acute niersteen te behandelen? Hij kan de patiënt eerst een paar infuuszakken geven. Hij kan een injectie geven met een niet-steroïdaal ontstekingsmiddel, zoals ketoralac, om de ontsteking te verminderen. Of hij kan besluiten een opioide medicijn te injecteren om de pijn te verlichten en de urine te verdunnen. Soms kan hij een diureticum gebruiken om de urinestroom te verhogen. 90% van de stenen van minder dan 4mm groot zullen overgaan, wat een goede zaak is. Nadat de aanvankelijke pijn is verdwenen, kan hij de patiënt naar huis sturen om de urine te testen op de steen. Stenenonderzoek kan toekomstige stenen helpen voorkomen.
Soms is het duidelijk dat de steen veel groter is dan verwacht en zich niet laat verplaatsen. Voor een meer specifieke behandeling kan hij u doorverwijzen naar een specialist in urologie. Deze specialist heeft veel mogelijkheden. De specialist kan de urineleider onderzoeken met een speciale scoop. Hij kan besluiten een buisje rond de obstructie te plaatsen, zodat de urine erlangs kan stromen. Als de steen niet te groot is, kan hij een steenkorf plaatsen om de steen te verwijderen. Hij kan ultrageluid gebruiken om de steen te breken of de Extracorporale Lithotripsy-behandeling aanbevelen, waarbij een krachtige geluidsgolf van buitenaf op de steen wordt gericht. Deze techniek kan soms schade toebrengen aan andere organen en moet dus voorzichtig worden toegepast. De steen gaat meestal door de urineleider als hij eenmaal gebroken is.
Wat veroorzaakt een steen?
Heb je ooit het experiment gezien waarbij een touwtje wordt opgehangen in een verzadigde suikeroplossing en er kristallen op beginnen te groeien. Dit is wat er gebeurt met nierstenen. Kristallen ontstaan als er te veel van een mineraal of andere stof in de urine zit. Het kristal wordt groter en groter totdat het niet meer doorgelaten kan worden. Calciumoxalaat is het meest voorkomende type steen (bijv. kristal). Dit maakt meer dan 80% van alle stenen uit. Calciumfosfaat is de volgende meest voorkomende steen. Ongeveer 5% tot 10% van alle stenen zijn gemaakt van urinezuur, hetzelfde proces dat jicht in gewrichten veroorzaakt. Structuvietstenen kunnen worden gevormd door bacteriën die ureum splitsen bij chronische urineweginfecties. Steenvorming kan ook worden veroorzaakt door andere stofwisselingsziekten.
Steenanalyse kan op verschillende van deze aandoeningen wijzen, terwijl laboratoriumonderzoek zoals bloedchemie of urineonderzoek op andere kan wijzen. Als een niersteen wordt vermoed, zijn er veel manieren om de diagnose te stellen. Een daarvan is een KUB (gewone röntgenfoto van de buik). Dit onderzoek kan het calciumgehalte van veel stenen meten en laten zien. Echografie is een andere techniek. Soms toont dit de eigenlijke steen, maar vaker de vergrote toestand van de verstopte nier. Een CT-scan kan zeer nuttig zijn om de grootte en de plaats van stenen te bepalen.
Straling
Er is de laatste tijd enige bezorgdheid ontstaan over de blootstelling aan straling van CT-scans. Dit kan al dan niet een optie zijn. Om de plaats van de verstopping en de omvang ervan te tonen, kan een speciale kleurstof worden gebruikt in combinatie met gewone röntgenfoto's of CT-scans. Het voorkomen van nierstenen kent enkele beperkingen. Een daarvan is voldoende vochtinname. Dit betekent 6-8 glazen water per dag drinken. Calciumoxalaatstenen (het meest voorkomende type) moeten worden vermeden. Dit omvat voedsel dat rijk is aan oxalaat, zoals chocolade, noten en spinazie.
Oxalaatstenen kunnen worden voorkomen door sinaasappelsap. Steenvorming kan worden veroorzaakt door de inname van grote hoeveelheden vitamine C. Behandeling met het geneesmiddel allopurinol, dat de vorming van urinezuren vermindert, wordt aanbevolen bij hoge niveaus van urinezuur in het bloed. Soms kan de arts thiazidediuretica aanbevelen om de calciumuitscheiding in de urine te verminderen. Een goede behandeling van urineweginfecties zal de kans op de vorming van struvietstenen verminderen. Regelmatige bezoeken aan uw arts kunnen leiden tot behandeling van onderliggende medische aandoeningen zoals hyperparathyreoïdie. Dit zou toekomstige niersteenvorming voorkomen.