Nierstenen zijn helaas een alledaags verschijnsel. Eén op de tien Amerikanen krijgt ooit in zijn leven te maken met een niersteen. Ze komen vaker voor in het zuiden van de Verenigde Staten, vandaar "The Stone Belt". Hoewel veel kleine steentjes waarschijnlijk niet worden herkend tijdens de passage, kunnen ze ondraaglijk worden als ze een paar millimeter groot zijn. Het is meestal een scherpe pijn onder de ribben op één of beide ruggen die uitstraalt naar de blaasstreek in je lies. Deze pijnen gaan vaak gepaard met misselijkheid en overgeven. Patiënten kunnen voortdurend bewegen om een comfortabele houding te vinden. De steen zit vast in een deel of ureter van de buisvormige structuur die van de blaas naar de nier loopt.
Pijnfactor
Een deel van de pijn kan worden veroorzaakt door een beperkte of geblokkeerde urinestroom. De urineleider trekt ook krachtig samen en probeert de steen te verplaatsen. De steen kan vaak de kwetsbare bekleding van de urineleider scheuren, waardoor er bloed in de urine sijpelt. Dit gaat door tot de steen in de blaas terechtkomt of tot een medische behandeling wordt gestart. Wat kan een arts doen om een acute niersteen te behandelen? Hij kan de patiënt eerst een paar infuuszakken geven. Hij kan een injectie geven met een niet-steroïde ontstekingsremmer, zoals ketoralac, om de ontsteking te verminderen. Of hij kan besluiten om een opioïde medicijn te injecteren om de pijn te verlichten en de urine te verdunnen. Soms kan hij een diureticum gebruiken om de urinestroom te verhogen. 90% van de stenen die kleiner zijn dan 4 mm zullen overgaan, wat een goede zaak is. Nadat de eerste pijn is verdwenen, kan hij de patiënt naar huis sturen om de urine op de steen te laten onderzoeken. Een steenanalyse kan toekomstige stenen helpen voorkomen.
Soms is het duidelijk dat de steen veel groter is dan verwacht en niet zal verschuiven. Voor een meer specifieke behandeling kan hij je doorverwijzen naar een specialist in urologie. Deze specialist heeft veel mogelijkheden. De specialist kan de urineleider onderzoeken met een speciale scoop. Hij kan besluiten om een buisje om de obstructie te plaatsen zodat de urine erlangs kan stromen. Als de steen niet te groot is, kan hij een steenkorf plaatsen om de steen te verwijderen. Hij kan ultrageluid gebruiken om de steen te breken of de Extracorporale Lithotripsie-behandeling aanbevelen, wat een krachtige geluidsgolf is die van buitenaf op de steen wordt gericht. Deze techniek kan soms schade aan andere organen veroorzaken en moet dus voorzichtig worden toegepast. De steen zal meestal door de urineleider gaan als hij eenmaal gebroken is.
Wat veroorzaakt een steen?
Heb je ooit het experiment gezien waarbij een touwtje in een verzadigde suikeroplossing wordt gehangen en er kristallen op beginnen te groeien? Dit is wat er gebeurt met nierstenen. Kristallen vormen zich wanneer er te veel van een mineraal of andere stof in de urine zit. Het kristal wordt groter en groter tot het niet meer doorgelaten kan worden. Calciumoxalaat is het meest voorkomende type steen (bijv. kristal). Deze steen vormt meer dan 80% van alle stenen. Calciumfosfaat is de volgende meest voorkomende steen. Ongeveer 5% tot 10% van alle stenen zijn gemaakt van urinezuur, hetzelfde proces dat jicht in gewrichten veroorzaakt. Structuvietstenen kunnen worden gevormd door bacteriën die ureum splitsen bij chronische urineweginfecties. Steenvorming kan ook worden veroorzaakt door andere stofwisselingsziekten.
Een steenanalyse kan op verschillende van deze aandoeningen wijzen, terwijl laboratoriumtests zoals bloedchemie of urineonderzoek op andere kunnen wijzen. Als er een niersteen wordt vermoed, zijn er veel manieren om de diagnose te stellen. Een daarvan is een KUB (röntgenfoto van de buik). Dit onderzoek kan het calciumgehalte van veel stenen meten en laten zien. Echografie is een andere techniek. Soms laat dit de echte steen zien, maar vaker de vergrote toestand van de geblokkeerde nier. Een CT-scan kan heel nuttig zijn bij het bepalen van de grootte en locatie van stenen.
Straling
Er is de laatste tijd enige bezorgdheid over de blootstelling aan straling van CT-scans. Dit kan al dan niet een optie zijn. Om de locatie van de verstopping en de omvang ervan te laten zien, kan een speciale kleurstof worden gebruikt in combinatie met gewone röntgenfoto's of CT-scans. Het voorkomen van nierstenen kent een aantal beperkingen. Een daarvan is voldoende vochtinname. Dit betekent 6-8 glazen water per dag drinken. Calciumoxalaatstenen (het meest voorkomende type) moeten worden vermeden. Dit geldt ook voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan oxalaat, zoals chocolade, noten en spinazie.
Oxalaatstenen kunnen worden voorkomen door sinaasappelsap. Steenvorming kan worden veroorzaakt door het innemen van grote hoeveelheden vitamine C. Behandeling met het geneesmiddel allopurinol, dat de vorming van urinezuren vermindert, wordt aanbevolen bij hoge urinezuurwaarden in het bloed. Soms kan de arts thiazidediuretica aanraden om de calciumuitscheiding in de urine te verminderen. Een goede behandeling van urineweginfecties zal de kans op de vorming van struvietstenen verminderen. Regelmatige bezoeken aan uw arts kunnen leiden tot behandeling van onderliggende medische aandoeningen zoals hyperparathyreoïdie. Dit kan de vorming van nierstenen in de toekomst voorkomen.